Hierbij gaat het om aandoeningen van het zenuwstelsel waarbij een onvrijwillige bewegingsarmoede, een overbeweeglijkheid of een stoornis bij het uitvoeren van bewegingen voorkomt - dit tijdens een normaal bewustzijn.
De ziekte van Parkinson is de meest bekende aandoening binnen deze groep.
De bekendheid is mede te wijten aan het hoge voorkomen van de aandoening, per jaar krijgen ongeveer 0,5% van de personen boven de 60 jaar deze diagnose te horen. Desondanks is het een complexe aandoening die van patiënt tot patiënt een heel gevarieerd spectrum van klachten kan geven.
Bewegingsarmoede bestaande uit weinig en vertraagde bewegingen staat centraal. Echter ook de aanwezigheid van spierstijfheid, tremor (beven) en ganginstabiliteit vormen de hoeksteen van de klinische presentatie.
Maar al te vaak kunnen er ook mentale of gedragsmatige veranderingen optreden.
Soms ook stoornissen binnen het autonome zenuwstelsel zoals onder meer bloeddruk, darmbewegingen en blaascontrole.
Centraal in het ontstaan staat het verlies van zenuwcellen die het eiwit dopamine produceren. Hoewel er reeds veel vooruitgang is geboekt in het begrijpen van deze aandoening, is het precieze ontstaansmechanisme nog steeds niet bekend.
Medicamenteuze behandeling om dopamine te vervangen of na te bootsen staat centraal. Ook behandeling van de niet-bewegings-gerelateerde symptomen naast revalidatie is van belang.
Steeds geldt dat elke patiënt verschillend is en dat ook de patiënt zijn ziekte evolueert over de tijd. Dit betekent dat een goede opvolging noodzakelijk is om een goed evenwicht te vinden tussen werking van medicatie en het zo veel mogelijk vermijden van nevenwerkingen.
Indien over het verloop van jaren medicatie niet meer op een stabiele manier de symptomen kan behandelen kan er overgeschakeld worden naar een volgende stap in de therapie.
Hierbij kan er gekozen worden voor een duodopa-pomp-systeem waarbij er op continue wijze dopamine in de darm wordt aangebracht.
Een andere goede optie is diepe hersenstimulatie wat binnen de GZA samen met de dienst neurochirurgie wordt aangeboden. Tijdens een ingreep worden er op heel nauwkeurige wijze elektrodes geplaatst in specifieke hersenkernen waarvan we weten dat bij elektrische stimulatie hiervan de symptomen van parkinson duidelijk beter worden. Om optimale resultaten te bekomen wordt is de patiënt gedurende een deel van de ingreep bij bewustzijn. Hierbij controleert de neuroloog de klinische verbetering of het eventueel ontstaan van nevenwerkingen tijdens stimulatie. Dit om een zo gunstig mogelijk resultaat door de stimulatie-elektrodes te kunnen garanderen.
Niet alleen ‘ziekte van Parkinson’ kan parkinson-verschijnselen geven.
Diverse aandoeningen groeperen zich binnen de ‘parkinson-plus-syndromen’ waarbij er wel parkinson-symptomen voorkomen doch waarbij het andere aandoeningen betreft dewelke vaak minder goed reageren op de dopamine vervangende medicatie.
Ook tal van andere hersenaandoeningen of soms bepaalde medicaties kunnen een beeld geven dat lijkt op ‘ziekte van Parkinson’.
Een nauwkeurig klinisch neurologisch onderzoek staat centraal om deze aandoeningen van elkaar te kunnen onderscheiden.
Ook de diagnosestelling en behandeling van diverse oorzaken van tremor (beven) dient vaak te gebeuren.
In feite beeft iedereen in zeker mate doch soms kadert dit echt binnen een aandoening.
Essentiële tremor of essentieel beven is een frequent voorkomende vorm van beven die vooral in de handen voorkomt en dit vooral tijdens het aannemen van een houding met de armen. Dit kan vaak zeer goed met medicatie behandeld worden. Indien dit alles niet het verhoopte resultaat biedt, kan er net als bij parkinson geopteerd worden voor diepe-hersen-stimulatie.
Er zijn ook andere types van tremor, soms door stofwisselingsproblemen, door medicaties of door structurele hersenproblemen veroorzaakt.
Tal van andere bewegingsstoornissen zoals chorea (snelle, complexe, onregelmatige bewegingen), myoclonus (spierschokken), dystonie (langer aanhoudende spiercontractie in één lidmaat of in gans het lichaam), tics of ataxie (coördinatoire stoornissen) vormen symptomen die binnen diverse aandoeningen kunnen gezien worden en die soms een ware uitdaging naar diagnose en behandeling toe betekenen.
In samenwerking met de dienst fysische geneeskunde, organiseren wij een ambulant revalidatieprogramma , specifiek gericht op de ziekte van Parkinson. Dit programma kan gevolgd worden in het Sint-Jozef, Sint-Vincentius en Sint-Augustinusziekenhuis.
Binnen het team hebben dr. Vanden Bogaerde en dr. Madou een specifieke interesse in bewegingsstoornissen.